Celiakia (choroba trzewna) to - uważana za autoimmunologiczną - choroba o podłożu genetycznym, charakteryzująca się trwałą nietolerancją glutenu, czyli białka zapasowego. Jest ono zawarte w zbożach (pszenicy, życie, jęczmieniu). Działający szkodliwie gluten prowadzi do uszkodzenia i zaniku kosmków jelita cienkiego, czyli maleńkich wypustek błony śluzowej, które zwiększają jego powierzchnię i są odpowiedzialne za wchłanianie składników odżywczych, produkcję witamin z grupy B, witaminy K, odporność. W efekcie szkodliwego działania glutenu wchłanianie pokarmu jest upośledzone, co prowadzi do wystąpienia różnorodnych objawów klinicznych. Celiakia nie jest alergią, choć często jest z nią mylona.
Dieta bezglutenowa jest przeznaczona dla osób cierpiących na celiakię, alergię bądź przejściową nadwrażliwość na gluten. Polega ona na całkowitej eliminacji z jadłospisu produktów zawierających tę substancję. Ostatnio można również zaobserwować rosnący wzrost zainteresowania dietą bezglutenową wśród osób chcących zrzucić zbędne kilogramy.
Co z tym owsem i orkiszem?
Jeśli jest to dieta mająca na celu wyeliminowania z diety produktów pszennych, albo została wprowadzona jako Twój wybór, część zdrowego stylu życia - nie powinieneś rezygnować w swoim codziennym jadłospisie z owsa i orkiszu. Owies i orkisz oraz przetwory są nie tylko źródłem błonnika pokarmowego, ale także takich soli mineralnych jak miedź, cynk, żelazo, mangan czy selen oraz witamin z grupy B. Dodatkowo wzbogacają dietę w antyoksydanty i zwiększają uczucie sytości, a β-glukany w nich występujące pomagają w utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi.
Jeżeli chodzi o osoby cierpiące na celiakię, dieta powinna być bardziej rygorystyczna. Profilaktyka oraz leczenie tej choroby wymaga w większości przypadków bezwzględnego wyeliminowania zawierających gluten zbóż, ich przetworów oraz produktów, które mogą być nim zanieczyszczone. Spożywanie orkiszu i owsa jest wykluczone. Mąka, chleb, makarony i inne wyroby zbożowe muszą być zastąpione produktami całkowicie bezglutenowymi.
Włączenie produktów owsianych i orkiszowych do diety bezglutenowej można rozważać jako bezpieczne dla większości osób chorych na celiakię, jednak dopiero po upływie ok. 6 miesięcy od wykrycia choroby i wprowadzenia diety, po wcześniejszej konsultacji z lekarzem i dietetykiem. Jest to jednak kwestia bardzo indywidualna!
Śniadanie
Kanapki z pastą awokado i jajkiem
3 kromki chleba bezglutenowego
½ dojrzałego awokado
Sok z cytryny
Jajko
Natka pietruszki
Pomidor, pokrojony w ćwiartki
Dojrzałe awokado obrać ze skórki, skropić sokiem z cytryny i dokładnie rozgnieść widelcem. Doprawić do smaku, nakładać na kromki pieczywa. Na wierzch ułożyć plasterki jajka, posypać natką pietruszki.
Mleko 2% (lub mleko sojowe, ryżowe) z łyżeczką miodu (250 ml)
II śniadanie
Serek ze świeżym ananasem
Serek ziarnisty (100 g)
Kawałek świeżego ananasa (150 g)
3 wafle ryżowe
Obiad
Zupa pomidorowa z brązowym ryżem i natką pietruszki
Cielęcina duszona w jarzynach z kaszą jaglaną
Cielęcina, udziec lub inna chuda część (100 g)
Szklanka pokrojonej włoszczyzny
Łyżka oleju rzepakowego
Listek laurowy, pieprz
Łyżeczka mąki ziemniaczanej
Łyżka śmietany
Koperek
Kasza jaglana (50g)
Cielęcinę pokroić w kostkę, oprószyć solą i pieprzem. W rondlu rozgrzać olej, rzucić mięso i pokrojoną włoszczyznę. Wszystko razem podsmażyć przez ok. 5 minut. Następnie dodać listek laurowy i pieprz, podlać wodą i dusić pod przykryciem do miękkości. Na koniec duszenia dodać łyżkę śmietany i zagęścić sos zawiesiną mąki ziemniaczanej w wodzie. Przed podaniem posypać dużą ilością świeżego koperku.
Mieszane zielone sałaty z łyżeczką oliwy z oliwek
Woda z cytryną
Podwieczorek
Pieczona gruszka z greckim jogurtem i pestkami dyni
Duża gruszka
2 łyżki jogurtu greckiego
Łyżka pestek dyni
Ewentualnie do smaku miód lub syrop klonowy
Gruszkę przekroić wzdłuż, usunąć łyżeczką pestki. Ułożyć na blaszce do pieczenia skórką do dołu i wstawić do piekarnika na ok. 10 minut. Po wyjęciu na każdą połówkę położyć łyżkę jogurtu greckiego i posypać pestkami dyni. Można dosłodzić miodem do smaku.
Kolacja
Warzywne leczo
Cukinia, bakłażan, cebula, czerwona papryka, pomidor
Łyżeczka oliwy z oliwek
Papryka słodka, oregano, świeże zioła
2 małe bułeczki bezglutenowe
Warzywa pokroić w niewielkie kawałki, poddusić na łyżeczce oleju z przyprawami. Podawać z pieczywem, posypane świeżymi ziołami.
Energia (kcal) |
Białko (g) |
Tłuszcz (g) |
Węglowodany ogółem (g) |
Wapń (mg) |
Żelazo (mg) |
Witamina C (mg) |
2051 |
77,6 |
65,6 |
310,5 |
723 |
15,3 |
233,4 |